Kreken- en bekenroute noord

Verken de West-Brabantse waterwegen

Noord-Brabant bestaat voor een deel uit hogere zandgronden in het zuiden en lager gelegen kleipolders in het noorden. Vanuit het zuiden stromen talloze doorwaadbare stroompjes richting de zee. Waar meerdere beken samenkomen, vormen ze rivieren, terwijl kreken kleine watergeulen zijn die in de polders te vinden zijn. Deze kreken zijn vaak ontstaan door dijkdoorbraken of zijn restanten van vroegere getijdengeulen.

Sinds kort zijn de muren van het uit de 11e eeuw daterende Kasteel van Wouw gerestaureerd en is de slotgracht opnieuw tot leven gebracht. Deze gracht houdt tijdens droogte water vast en vangt tijdens wateroverlast water op. Vesting Kasteel van Wouw (1) was onderdeel van de West-Brabantse Waterlinie. De Smalle Beek (2) is zichtbaar diep in het landschap gesneden en voorzag ooit de slotgracht van het Kasteel van Wouw van water. De beek maakt deel uit van het Geopark Schelde Delta, een uniek grensoverschrijdend estuarium waar de wisselwerking tussen mens en water nog duidelijk zichtbaar is. De Smalle Beek mondt via de Boomvaart en de vestingwateren van Steenbergen uit in de Vliet.

De Boomvaart (3) werd in 1643 aangelegd ten behoeve van de veenwinning. Deze vaart is belangrijk voor de afwatering van de Wouwse beken en het op peil houden van de vestinggrachten van Steenbergen (4). Deze grachten maakten, net zoals het nabijgelegen Fort Henricus, deel uit van de West-Brabantse Waterlinie. Vanaf de uitkijktoren van het stervormige fort kijk je over de weidse polders van West-Brabant.

De Roode Weel (5) is een grote waterplas die ontstond na een dijkdoorbraak en is omzoomd met brede rietkragen. Het is een paradijs voor watervogels en vanuit de vogelkijkhut heb je een prachtig uitzicht. Ook onderdeel van de West-Brabantse Waterlinie was het waterrijke gebied tussen Steenbergen en Kruisland, de Cruijslandse Kreken (6),een restant van het oude kreken- en getijdengebied. Het heeft nu vooral een functie voor waterbeheer, natuur en recreatie. Nadat in 1822 besloten werd tot afdichting van de Vliet bij het Volkerak moesten schut- en spuisluizen worden gebouwd. De eerste sluis bij Bovensas (7) was gereed in 1824. De nieuwe sluis uit 1914 staat permanent open, omdat er sinds 1987 geen getijdenbeweging meer is. De naam Blauwe Sluis komt overigens niet van de kleur van het water, maar van de donkerblauwe kleur van de natte stenen.
 
Het Mark-Vlietkanaal (8) verbindt Roosendaal met Breda en zorg ervoor dat Roosendaal bereikbaar is voor schepen tot 1.350 ton. De plannen voor het kanaal dateerden al van 1911,  door hevig verzet, de Tweede Wereldoorlog en daarna de wederopbouw werd het pas in 1983 voltooid. Als Kleine Aa en Wildertse Beek ontspringt de Vliet (9) nabij Kalmthout om vervolgens als (Water)Molenbeek via Roosendaal in het Volkerak te eindigen. Het bevaarbaar maken van de Vliet in de vijftiende eeuw zette de bloei van Roosendaal in gang. Deze waterweg dient voor de afvoer van regenwater en heeft een belangrijke functie als vaarwater. Tot aan de jaren zeventig van de vorige eeuw had de Vliet een belangrijke rol bij de turfontginning en bij het transport van suikerbieten. Tegenwoordig heeft het water vooral een recreatieve functie.