Kreken- en bekenroute

Verken de West-Brabantse waterwegen

In West-Brabant vertelt het landschap een eeuwenoud verhaal van water. Van natuurlijke stroompjes tot aangelegde kanalen en van dijkdoorbraken tot slimme verdedigingslinies. Deze fietsroute voert je langs plekken waar natuur, geschiedenis en water elkaar ontmoeten. Stap op de fiets en ontdek de Kreken- en Bekenroute, hier ligt het water letterlijk aan je voeten. 

Je start bij het onlangs opgeknapte Kasteel van Wouw(1). De slotgracht is hersteld en heeft weer een functie: bij droogte houdt ze water vast, bij veel regen voert ze het af. In vroeger tijden maakte het kasteel deel uit van de West-Brabantse Waterlinie, een militair verdedigingssysteem dat water slim inzette als wapen. 

De Smalle Beek (2), die diep door het landschap snijdt, voorzag vroeger de slotgracht van het kasteel van water. Deze beek maakt ook deel uit van het Geopark Schelde Delta, een gebied waar de relatie tussen mens en water nog altijd zichtbaar is. De beek mondt uit in de Boomvaart (3), een kanaal dat in 1643 werd gegraven voor veenwinning. Vandaag de dag speelt het een belangrijke rol in de afwatering van de regio. 

Via de Boomvaart stroomt het water verder naar de vestinggrachten van Steenbergen (4), ooit cruciaal voor de verdediging van de stad. Net buiten Steenbergen ligt Fort Henricus. Vanaf de uitkijktoren van dit stervormige fort kijk je uit over de polders, een indrukwekkend staaltje waterbouw en geschiedenis. 

Vervolgens fiets je langs de Roode Weel (5):een prachtige plas met brede rietkragen, ontstaan na een dijkdoorbraak. In de vogelkijkhut kun je in alle rust genieten van de natuur. Niet ver daarvandaan liggen de Cruijslandse Kreken (6), een restant van het oude getijdenlandschap. Tegenwoordig zijn ze belangrijk voor waterbeheer, natuurontwikkeling en recreatie. 

Na het afsluiten van de Vliet bij het Volkerak in 1822 werd de eerste sluis bij Bovensas (7) gebouwd. De huidige sluis, uit 1914, staat permanent open sinds de getijdenbeweging is gestopt. De naam ‘Blauwe Sluis’ verwijst niet naar het water, maar naar de donkerblauwe stenen waaruit ze is opgetrokken. 

Via het Mark-Vlietkanaal (8), voltooid in 1983, is Roosendaal bereikbaar voor grotere schepen. Het kanaal verbindt Roosendaal met Breda en heeft nu vooral een economische en recreatieve functie. 

De Vliet (9) speelt al eeuwen een rol in de ontwikkeling van Roosendaal. Wat begon als turfvaart, groeide uit tot belangrijke waterweg. Tegenwoordig wordt het water gebruikt voor recreatie en regenwaterafvoer. De rivier begint als de Kleine Aa en stroomt via Roosendaal naar het Volkerak. 

Je fietst verder langs De Zoom (10) – een beek die ontspringt op de Kalmthoutse Heide en via Wouwse Plantage naar Bergen op Zoom loopt. Vroeger werd ze gebruikt voor turfvaart én als onderdeel van de waterlinie, nu staat ze 's zomers vaak droog. 

In Roosendaal stroomt de Watermolenbeek (11) het Burgemeester Marijnenpark binnen. Hier stond ooit een watermolen, deze is verdwenen, maar de straatnaam Watermolenberg herinnert eraan. Het dal van de Molenbeek is een nat gebied met beemden, knotwilgen en elzen, waar ook drinkpoelen voorkomen. 

De route eindigt bij de Rissebeek (12), die ontspringt in het moerassige gebied rond Essen. Onderweg verandert ze van naam: Hainkbeek, Kellebeek, Engebeek, maar haar functie blijft hetzelfde: water afvoeren, natuur verbinden én recreatie bieden.